เมื่อ AI เข้ามาปฏิวัติทุกวงการ มันคือโอกาสทางธุรกิจ หรือวิกฤติของคนทำงานกันแน่ ?
เมื่อวันศุกร์ที่ 15 ธันวาคม 2023 ที่ผ่านมา NEO Academy จัดงานเสวนา NEO Forum 2024: Road to the Future ชวนพูดคุยในประเด็น “Man Mind Machine” เพื่อหาคำตอบว่าคนทำงานทั้งหลายควรต้องปรับตัวรับปี 2024 อย่างไร เมื่อมีการเปลี่ยนแปลงทางเทคโนโลยีหลากหลายรูปแบบที่ส่งผลต่อวิถึการทำงาน
HREX เข้าร่วมฟังเสวนานี้ด้วย จึงสรุปทุกเรื่องที่ HR ควรรู้มาให้แล้ว ใครพลาดไม่ได้ไปฟังสด ๆ ในงาน สามารถอ่านรายละเอียดย้อนหลังได้เลยในบทความนี้
NEO Forum 2024 #1 เมื่อเศรษฐกิจตกต่ำ + มีเทคโนโลยีช่วยลดต้นทุน = วิถีการทำงานต้องเปลี่ยน !
สำหรับเสวนาหัวข้อแรกว่าด้วย “การสำรวจเทรนด์เศรษฐกิจและเทคโนโลยีในอนาคต” ได้รับเกียรติจากวิทยากร 2 ท่านคือคุณ สีตลา ชาญวิเศษ ที่ปรึกษาอิสระด้านการตลาด และการสื่อสาร / Marketing Director บ. Group B Beer และ คุณ พุทธศักดิ์ ตันติสุทธิเวท รองผู้อำนวยการฝ่ายบริการวิเคราะห์ข้อมูล บริษัท ไวซ์ไซท์ (ประเทศไทย) จำกัด
ทั้งคู่มาพูดคุยถึงความท้าทายของการเปลี่ยนแปลงในยุค Digital ซึ่งส่งผลกระทบในทุกมิติ ทั้งด้านการตลาด การบริหารคน และเทคโนโลยี โดยมีดร.ตรียุทธ พรหมศิริ ประธานสาขาภาวะผู้ประกอบการและนวัตกรรม วิทยาลัยการจัดการ มหาวิทยาลัยมหิดล เป็นผู้ดำเนินรายการ
สาระสำคัญมีดังนี้
1. วิวัฒนาการของ AI ไปไกลอย่างรวดเร็วมาก คนทำงานจะอยู่นิ่งเฉยไม่ได้ ไม่ลองใช้ ไม่รู้จักมันไม่ได้แล้ว คุณพุทธศักดิ์ เล่าว่าปัจจุบันแม้กระทั่งเด็กอายุ 15 ปีก็สามารถเป็นผู้ชนะการแข่งขันประกวดรูปภาพที่สร้างขึ้นจาก AI ได้แล้ว
กรณีนี้เกิดขึ้นในการประกวดของมหาวิทยาลัยมหิดล ที่แข่งขันทำภาพในหัวข้อ สิ่งที่เป็นเอกลักษณ์ของมหาวิทยาลัยมากที่สุด
แล้ววิธีการคิดของผู้ชนะรางวัลนั้นเป็นอย่างไร ทั้งที่ตัวเองยังไม่ได้เรียนที่นี่ด้วยซ้ำ คุณพุทธศักดิ์เล่าว่าแรกเริ่มเดิมที ผู้ชนะไม่รู้ด้วยซ้ำว่ามหาวิทยาลัยมหิดลคืออะไร แต่ใช้วิธีการก็อปปี้เนื้อหาเกี่ยวกับมหาวิทยาลัยในอินเทอร์เน็ต ไปใส่ใน ChatGPT แล้วกรองออกมาเป็นคีย์เวิร์ด 4 คำคือ แพทย์ ความยั่งยืน พระมหากษัตริย์ และปัญญา แล้วก็นำคีย์เวิร์ดเหล่านั้นแปลงเป็นภาพผ่านหลายโปรแกรมอีกที กว่าจะได้ภาพที่ชนะเลิศ
แสดงให้เห็นว่า ความสามารถของ Generative AI นั้นไปไกลเพียงใด และมันส่งผลต่อวิธีคิด วิธีการใช้ชีวิต และวิถีการทำงานอย่างมาก
2. ตลอดปี 2023 นอกจากเทรนด์หลักจะเกี่ยวกับคำว่า AI แต่ยังเกี่ยวข้องกับเรื่องสภาพเศรษฐกิจที่ย่ำแย่ทั่วโลกด้วย เมื่อเศรษฐกิจแย่ คำถามที่ผู้ประกอบการจะคิดก็คือ ทำอย่างไรจึงจะลดต้นทุนได้ และคำตอบก็คือ AI นั่นเอง งานไหนไม่ต้องใช้คนทำ หรืองานไหนที่ถ้าใช้เครื่องมืออื่นทำให้มีประสิทธิภาพได้ดีกว่ามนุษย์ ก็จะใช้ AI ทั้งสิ้น
และผู้ที่ไม่เอา AI มาใช้งานเลยจะเจอความกดดันตามมา
คุณสีตลา เสริมว่าปัญหาด้านเศรษฐกิจ กระทบกับธุรกิจเบียร์ที่ทำอยู่โดยตรง ตัวอย่างที่เห็นได้ชัดคือช่วงปลายปีตลาดที่ควรคึกคัก กลับค่อนข้างเงียบเหงา ผู้คนไม่ได้ออกมาเฉลิมฉลองกันอย่างที่คิด เพราะต้องจับจ่ายใช้สอยอย่างระมัดระวังขึ้น ไม่สามารถฟุ้งเฟ้อได้เท่าแต่ก่อน
3. อีกปัญหาที่ธุรกิจ SME ในไทยเจอก็คือ คู่แข่งจากต่างประเทศ โดยเฉพาะจากจีนเข้ามาตีตลาดในทุกอุตสาหกรรม และเวลาจีนเข้ามาจะใช้วิธีกดราคา และซื้อตัวคนเก่งจากทุกเจ้าเข้าไปร่วมงานด้วย ทำให้ถูกองค์กรต้องปรับตัวอย่างเร่งด้วย มิฉะนั้นจะถูก Disrupt อย่างรวดเร็ว
ดังนั้น เมื่อรวมกับสภาพเศรษฐกิจที่แย่อยู่แล้ว หากแต่ละองค์กรต้องการอยู่รอด ก็ต้องเปลี่ยนกลยุทธ์การขายตั้งแต่ตอนนี้ ถ้าไม่ขายของที่ราคาถูกสุด ๆ ไปเลย ก็ต้องขายของที่ขายประสบการณ์แปลกใหม่ หรือของไฮโซไปเลย การขายสิ่งที่อยู่ตรงกลางจะประสบความสำเร็จยาก และต้องเริ่มมองหาช่องทางเพื่อขายของต่างประเทศแล้ว เพราะจะพึ่งพาตลาดไทยอย่างเดียวไม่ได้อีกต่อไป
“เราต้องไม่คิดแค่ระดับ Local แต่เราต้องคิดในระดับ Global”
อีกวิธีที่ช่วยให้รอดได้ คุณสีตลาเสนอว่าคือการใช้แพลตฟอร์ม TikTok ในการขายของ เพราะเห็นได้ชัดว่ามีกรณีศึกษาเรื่องการขายของผ่านแพลตฟอร์มนี้ แล้วได้ยอดขายมหาศาลจริง ๆ ดังนั้น ใครที่ยังไม่ได้พิจารณาช่องทางนี้ไว้ จะเสียเปรียบอย่างรุนแรง
4. อีกสิ่งที่องค์กรธุรกิจต้องคำนึงก็คือ ประเด็นธรรมาภิบาลและความยั่งยืนในการทำธุรกิจ
ตลอดปีที่ผ่านมาคุณสีตลาต้องตอบคำถามเรื่องคาร์บอนเครดิต เรื่องกระบวนการดูแลสิ่งแวดล้อม สร้างความยั่งยืนขององค์กรอยู่บ่อยครั้ง เยอะกว่าปีก่อน ๆ อย่างมีนัยสำคัญ เพราะบริษัทที่ถูกมองว่าไม่มีธรรมาภิบาล ไม่มีความรับผิดชอบต่อสังคมและสิ่งแวดล้อม จะไม่มีใครอยากทำธุรกิจด้วยอีกต่อไป
5. ทั้งคุณพุทธศักดิ์และคุณสีตลา ยังพูดคุยถึงบทบาทหน้าที่ของผู้นำว่า จะต้องไม่หยุดมองหาข้อได้เปรียบทางธุรกิจให้องค์กร ควรต้องคิดว่าถ้าจะนำ AI มาใช้ลดต้นทุน ช่วยทำงาน จะต้องใช้แบบไหน ใช้งานแค่บางส่วน หรือลงทุนจริงจังเพื่อสร้างระบบของตัวเอง เกิดเป็น Ecosystem และสร้าง S-Curve ใหม่ในองค์กร เมื่อนั้นจะรู้ว่าควรลงทุนในคน หรือในเทคโนโลยีอย่างไรบ้าง จึงจะประสบความสำเร็จ
นอกจากนั้น หากต้องการเปลี่ยนทิศทางของธุรกิจ ผู้นำก็ต้องวางแผนและออกแบบด้วยว่า การทำงานของแต่ละทีมในองค์กร สัมพันธ์กับทิศทางใหม่ที่จะมุ่งหน้าไปหรือไม่ มีบุคลากรที่ตอบโจทย์กับทิศทางใหม่ขององค์กรรึยัง เครื่องมือสนับสนุนการทำงานพร้อมหรือไม่ เพราะหากไม่คิดให้รอบคอบ และวางแผนอย่างรัดกุม องค์กรจะไม่สามารถเดินหน้าไปถึงเป้าหมายได้เลย
NEO Forum 2024 #2 วัฒนธรรมองค์กรที่แข็งแกร่ง มาจากการให้เวลาเมล็ดพันธุ์งอกเงย
เสวนาหัวข้อต่อไปของงาน ว่าด้วยเรื่อง “Roadmap for Human Development” ได้รับเกียรติจากคุณ วีรศักดิ์ ชุณหจักร Founder & CEO Zantiis Hospitality Consultancy & Academy ผู้อยู่เบื้องหลังการบริหารงานบุคคลของโรงแรมหลายแห่งจนประสบความสำเร็จ เช่น โรงแรมหรูหราระดับ 5 ดาว แมนดาริน โอเรียนเต็ล เป็นต้น
คุณวีรศักดิ์มาแชร์แนวคิดการบริหารทรัพยากรบุคคลในสถานการณ์โลกที่เปลี่ยนแปลง และความท้าทายในการจัดการศักยภาพของบุคลากรในองค์กรอย่างเต็มประสิทธิภาพ โดยมีดร.สุดาทิพย์ พึ่งรัศมี อาจารย์พิเศษ วิทยาลัยการจัดการ มหาวิทยาลัยมหิดล / ประธานเจ้าหน้าที่บริหาร บริษัท วินเทจ สตูดิโอ จำกัด เป็นผู้ดำเนินรายการ
คุณวีรศักดิ์เล่าว่า โลกยุคใหม่เปลี่ยนไปเยอะมาก เป็นเรื่องธรรมดาหากจะหาบุคลากร หาคนทำงานยากขึ้น โดยเฉพาะอย่างยิ่งคนรักงานบริการจะน้อยลง เพราะทัศนคติคนเปลี่ยนไป และความแตกต่างของเจนเนอเรชั่นยังมีผลต่อการทำงานด้วย
ดังนั้น ถ้าเราจะพัฒนาคน สร้างคน สร้างองค์กรที่แข็งแกร่ง ต้องเริ่มจากการที่แต่ละฝ่ายทำความเข้าใจอีกฝ่ายอย่างน้อยครึ่งหนึ่ง และให้อีกฝ่ายเข้าใจตัวเองอีกครึ่งนึง แต่อุปสรรคก็คือการจะเจอกันครึ่งทางได้ มีวิธีไหนบ้างที่จะช่วยสร้างบาลานซ์ให้สามารถเดินไปด้วยกันได้จนสุดทาง
วีรศักดิ์เล่าย้อนว่า สมัยทำงานที่โรงแรม แมนดาริน โอเรียนเต็ล โชคดีตรงที่เจ้าของโรงแรมไม่มาวุ่นวายการทำงานของผู้บริหารที่เก่งเลย ให้ความไว้วางใจเสมอจนสามารถเดินหน้าได้อย่างมั่นคง กลับกันกับหลายองค์กร เจ้าของจะมาวุ่นวายการบริหารของผู้บริหารที่เก่ง จนบางทีทำให้ไปไม่ถึงฝั่งฝัน หรือบางกรณี เจ้าของกลับไม่มาวุ่นวายการบริหารของผู้บริหารที่ไม่เก่ง นั่นก็ทำให้องค์กรไม่รอดเหมือนกัน
ดังนั้นหากต้องการให้องค์กรเดินหน้าได้ การไม่วุ่นวายกับผู้บริหารคนเก่ง จะเป็นสูตรที่ดี ลงตัว ซึ่งแต่ละองค์กรต้องพิจารณาดูว่า ทุกวันนี้มีคนเก่งบริหารองบค์กรแล้วรึยัง
องค์กรจะประสบความสำเร็จได้ จุดเริ่มต้นล้วนมาจากคนทั้งสิ้น โรงแรมแมนดาริน โอเรียนเต็ล อาจเป็นโรงแรมที่แก่แต่ไม่เคยเก่า เพราะมีการปรับตัวตลอดเวลา อย่างไรก็ตาม ยอด Turnover Rate หรืออัตราการลาออกถือว่าน้อยทีเดียว และพนักงานแต่ละคนจะอยู่กับองค์กรอย่างน้อย 15 ปี ไปจนถึง 30 ปี
สาเหตุที่เป็นเช่นนั้น เพราะองค์กรปลูกฝังวัฒนธรรมองค์กรไว้ในตัวพนักงาน ให้รักการบริการ ให้รักการดูแลลูกค้าอยู่ในสายเลือด และผูกพันกับโรงแรมจนไม่อยากลาจากไปไหน
และเมื่อพนักงานอยู่คู่องค์กรนาน ๆ ก็ยิ่งทำให้การปลูกฝังวัฒนธรรมองค์กรง่ายขึ้น ง่ายกว่าการปลูกฝังให้พนักงานที่มาทำงานเพียงไม่นานก็ลาออกไป
คุณวีรศักดิ์ก็แชร์เคล็ดลับความสำเร็จว่า เขาเป็นคนที่จะรับพนักงานใหม่ง่าย แต่จะทำให้การผ่าน Probation กลายเป็นเรื่องยาก พนักงานใหม่จะมีเวลา 4 เดือนในการเรียนรู้และแสดงศักยภาพเต็มที่ ถ้าใครทำงานผ่านได้ก็จะได้เข้าเป็นสมาชิกขององค์กรเต็มตัว แต่ถ้าใครไม่ผ่าน HR อย่างเขาก็จะขอตำแหน่งคืน ถึงกระนั้น การจากลาจะเป็นการลากันด้วยดี เขาเชื่อว่ามีน้อยคนนักที่จะเกลียดเขาเมื่อต้องออกจากงานจริง ๆ
สำหรับเคล็ดลับการบริหารองค์กรนั้น มี 3 ข้อที่คุณวีรศักดิ์ยึดมั่นคือ
- เลือกคนให้ถูกตั้งแต่แรก แล้วที่เหลือจากนั้นจะง่าย
- เลี้ยงดูคนให้ดี การให้เงินเดือนเยอะ และให้สวัสดิการที่ดีถือเป็นส่วนหนึ่ง แต่มันไม่ใช่ทุกอย่าง เพราะถ้าพนักงานไม่มีความสุข เจอหัวหน้าไม่ยุติธรรม เพื่อนร่วมงานไม่ดี ไม่มีทีมเวิร์ค ทุกอย่างก็ไร้ค่า
- อย่าลืมช่วยพัฒนาศักยภาพพนักงาน โรงแรมแมนดาริน โอเรียนเต็ล ใช้เงินนับสิบล้านบาทเพื่อการพัฒนาคน และดูแลคุณภาพชีวิต เวลาจะเทรนพนักงาน จะรู้ก่อนว่าจะพัฒนาเรื่องอะไร สิ่งที่โรงแรมค้นพบก็คือการส่งพนักงานไปศึกษาธรรมมักช่วยให้พนักงานมีความสุขขึ้น การจะมีความสุขได้ เขาต้องมีสติ สมาธิก่อน และเมื่อเข้าใจโลก มีสติ มีสมาธิในการทำงาน ประสิทธิภาพในการทำงานจะเกิดขึ้นตามมา
วัฒนธรรมองค์กรและเคล็ดลับความสำเร็จเหล่านี้ เป็นสิ่งที่ต้องทำซ้ำ ๆ จนมันเข้าไปอยู่ในสายเลือด อาจต้องใช้เวลานานหน่อยในการเพาะเมล็ดพันธุ์ แต่เมื่อทุกอย่างผลิดอกออกผล จะเกิดความสวยงาม และความง่ายในการบริหารจัดการตามมา
