Career Path ของ HR มีอะไรบ้าง และเทคนิคการเติบโตในเส้นทางอาชีพทรัพยากรบุคคล

ชีวิตก็เหมือนการเดินทางที่มี Career Path เป็นตัวกำหนดเส้นทางอาชีพ ซึ่งทุก ๆ สายงานล้วนมีเป้าหมายหรือตำแหน่งสูงสุดเป็นของตัวเอง เพื่อให้ทุกคนพัฒนาตัวเองและเติบต่อไปในสายงานนั้น ๆ อย่างไม่หยุดนิ่ง

ฝ่ายทรัพยากรบุคคลก็เช่นกัน ที่มี Career Path ของ HR อันหลากหลาย แถมยังแตกย่อยออกกิ่งก้านสาขาสารพัด ซึ่งล้วนมีบทบาทหน้าที่ที่แตกต่างกันไป

วันนี้ HR NOTE.asia จึงมาขยายภาพ Career Path ของ HR ให้ชัดเจนมากขึ้น เพื่อเป็นประโยชน์กับ HR รุ่นใหม่ที่กำลังเติบโตในสายงานนี้ หรือเพื่อนพนักงานที่สนใจย้ายสายมาฝ่ายทรัพยากรบุคคล ก็สามารถอ่านได้จากบทความข้างล่างนี้ได้เลย

4 เหตุผลที่งาน HR มี Career Path ที่ดี

Career Path คือ เส้นทางความก้าวหน้าในสายอาชีพ เปรียบเสมือนถนนการทำงานที่พนักงานคนหนึ่งจะสั่งสะสมประสบการณ์เพื่อไปถึงเป้าหมายในอาชีพนั้น ๆ โดย Career Path ของ HR มีมากมายหลายบทบาท แต่ก่อนที่จะแตกรายละเอียดนั้น เราต้องเข้าใจบริบทโดยรวมก่อนว่า ทำไม Career Path ของ HR ถึงโดดเด่นกว่าสายอาชีพอื่น

1. ได้ทำงานหลากหลาย (Variety)

การทำงานของ HR ต่างจากสายอาชีพอื่นตรงที่แผนกทรัพยากรบุคคลมีหน้าที่รับผิดชอบสนับสนุนพนักงานในหลากหลายแง่มุม เช่น การคำนวณค่าตอบแทน การฝึกอบรมและพัฒนาพนักงาน การสรรหา หรือการจ้างงาน แถมยังต้องเข้าใจระบบข้อมูล เทคโนโลยีสารสนเทศ รวมไปถึงการเข้าใจแผนธุรกิจในการพัฒนาองค์กรด้วย ทำให้ Career Path ของ HR ต้องการความรู้ความเชี่ยวชาญที่หลากหลายเช่นกัน

2. มีความยืดหยุ่น (Flexibility)

U.S. News & World Report รายงานว่า งานด้านทรัพยากรบุคคลมักจะมีชั่วโมงการทำงานที่ยืดหยุ่น ใช้การสื่อสารทางไกล และทำงานร่วมมือกับทีมที่อยู่ภายนอกสำนักงานเสมอ ฉะนั้นเมื่อ HR สามารถทำงานจากระยะไกลเป็นหลักได้ ก็จะสามารถทำการต้อนรับพนักงาน การฝึกอบรม และการพัฒนาพนักงานผ่านเทคโนโลยีทางไกลโดยไม่จำเป็นต้องเข้าออฟฟิศ ความยืดหยุ่นนี้ ทำให้การทำงานของ HR มีความคล่องตัวสูง ไร้ความเครียด และเป็นหนึ่งในอาชีพที่มีผลสำรวจพึงพอใจในงานของตัวเองสูงสุด

3. มีโอกาสเติบโต (Growth Potential)

แน่นอนว่า ปัจจัยสำคัญที่ทำให้พนักงานพึงพอใจคือการเติบโตในสายงาน เช่น โอกาสในการได้งาน การเลื่อนตำแหน่ง หรือการเพิ่มเงินเดือน ซึ่งสำนักสถิติแรงงาน (BLS) ได้คาดการณ์ว่า การเติบโตของการจ้างงานสำหรับผู้เชี่ยวชาญด้านทรัพยากรบุคคลระหว่างปี 2018 ถึง 2028 จะมากขึ้น 5% โดยคาดว่าจะเปิดรับ 67,700 ตำแหน่งต่อปีจนถึงปี 2028 ทีเดียว หรือกระทั่งเงินเดือนเฉลี่ยของ HR ทั่วไปจะอยู่ในหลักหมื่น แต่ถ้าพัฒนาเป็นระดับผู้จัดการอาจแตะได้ถึงหลักแสนทีเดียว

4. เป็นงานที่มีความหมาย (Meaningful Work)

เพราะคนคือหัวใจขององค์กร และ HR ก็เป็นแผนกที่ทำงานกับคนเป็นหลัก ทำให้งานของ HR ส่งผลกระทบต่อความสำเร็จขององค์กรได้ ซึ่งจะสร้างความหมายและความภาคภูมิใจในการทำงาน รวมไปถึงยังสามารถสร้างวัฒนธรรมของทีมได้เหมือนกัน ฉะนั้นเมื่อเติบโตใน Career Path ของ HR ก็จะยิ่งสร้างผลกระทบ และสร้างความหมายที่ยิ่งใหญ่ขึ้นเรื่อย ๆ

จะเริ่ม Career Path ของ HR ได้อย่างไร

มีคำถามหนึ่งที่หลายสงสัยก็คือ เรียนจบอะไรมา ถึงจะเป็น HR ได้ ซึ่งจริง ๆ แล้ว เรียนจบอะไรมาก็สามารถเป็น HR ได้เหมือนกัน แต่ถ้าอยากให้ระบุเฉพาะเจาะจงไปเลย ก็จะเป็นจำพวกคณะหรือสาขาที่เกี่ยวข้องกับการจัดการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ ขณะเดียวกันกลุ่มที่ข้ามสายมายัง HR ก็จะมี เช่น สายธุรกิจ สังคมวิทยา และจิตวิทยา เป็นต้น

ทั้งนี้ เมื่อเข้าสู่โลกการทำงานของ HR เส้นทางอาชีพสามารถเลือกเดินได้ทั้งการเป็นพนักงาน HR ประจำ หรือ Freelance HR ก็ได้ ขึ้นอยู่ตามประสบการณ์ ทักษะความรู้ และการออกแบบชีวิตการทำงานของตัวเอง ซึ่งส่วนใหญ่สามารถเลือกได้ 2 ทางกว้าง ๆ คือ

• Generalist: HR ทั่วไปที่มักทำงานหลากหลาย เช่น การสรรหา การจ้างงาน การฝึกอบรบและพัฒนา การคำนวณค่าตอบแทน ฯลฯ เพื่อสร้างความมั่นใจว่าองค์กรทำตามกฎหมายแรงงานของรัฐบาล
• Specialist: HR ผู้เชี่ยวชาญที่มักทำงานในองค์กรใหญ่ มีเทคนิคและความรู้เฉพาะทางมากขึ้น เช่น การบริหารความเสี่ยง การคิดแผนธุรกิจ หรืออาจเป็นผู้เชี่ยวชาญเฉพาะด้านไปเลย เช่น เชี่ยวชาญเรื่องการสรรหา เชี่ยวชาญเรื่องการคำนวณค่าตอบแทน เป็นต้น

Career Path ของ HR มีตำแหน่งอะไรบ้าง

HR assistant / HR officer

เป็นตำแหน่งเจ้าหน้าที่ทรัพยากรบุคคลในระดับเริ่มต้น ส่วนใหญ่มักต้องการแค่วุฒิการศึกษาระดับปริญญาตรี และไม่จำเป็นต้องจบคณะ HR โดยตรง โดยงานส่วนใหญ่จะเป็นการช่วยอำนวยความสะดวกของกระบวนการทำงานต่าง ๆ ของ HR เช่น งานเอกสารหรือการแก้ปัญหาทั่วไป ทั้งการทำแผนสวัสดิการ การขาดงาน ค่าจ้าง ทำงานล่วงเวลา หรือเลิกจ้าง ฯลฯ

HR Coordinator

เป็นฝ่ายผู้ประสานงาน HR หรือที่มักรู้จักในฐานะนักสรรหาพนักงาน (recruiter) ทำงานเกี่ยวข้องกับการจัดหาพนักงาน การประมวลผลเงินเดือน บันทึกพนักงาน และให้การสนับสนุนด้านการบริหารต่าง ๆ โดยกลุ่มนี้จะต้องมีทักษะในการคัดเลือกพนักงาน สัมภาษณ์พนักงาน ตรวจสอบข้อมูล เก็บบันทึกข้อมูลหาถูกต้องตามหลัก PDPA ซึ่งในองค์กรขนาดเล็กมักควบรวม HR assistant และ HR Coordinator ไว้ด้วยกันเลย

HR Business Partner

อาจไม่ใช่ตำแหน่งโดยตรง แต่เป็นบทบาทหนึ่งที่สำคัญของ HR ทว่าบางบริษัทก็เปิดรับในตำแหน่งนี้โดยเฉพาะ ซึ่ง HRBP จะเป็นฝ่ายทรัพยากรบุคคลที่มีความเชี่ยวชาญเรื่องการบริการคน พร้อมทั้งมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับการบริหารธุรกิจ โดยตำแหน่งนี้จะทำงานเคียงคู่ใกล้ชิดกับผู้บริหารโดยตรง ซึ่งบางองค์กรอาจให้นั่งเป็นคณะกรรมการบริหารหรือทำงานร่วมกับผู้บริหาร C-Level ทีเดียว

HR Manager

เป็นตำแหน่งผู้จัดการฝ่ายทรัพยากรบุคคลที่มีหน้าที่รับผิดชอบมากขึ้นในด้านการทำงาน นโยบาย และข้อกำหนดปฏิบัติการต่าง ๆ และเป็นผู้ที่ต้องทำให้กระบวนการต่าง ๆ ในองค์กรเป็นไปตามกฎหมายของท้องถิ่นนั้นๆ ด้วย ทำให้จำเป็นต้องมีทักษะแก้ปัญหาและความเป็นผู้นำ สามารถวางแผนธุรกิจและบริหารงบประมาณได้ โดยบุคปัจจุบันจำเป็นต้องมีความคุ้นเคยกับระบบสารสนเทศต่าง ๆ ของ HR ด้วยเช่นกัน ส่วนมากจะมีประสบการณ์การทำงานไม่ต่ำกว่า 5 ปีขึ้นไป

HR Director

ผู้อำนวยการฝ่ายทรัพยากรบุคคลจะมีบทบาทหลากหลาย สามารถควบตำแหน่งหัวหน้าแผนกต่าง ๆ ได้ หรือจัดการแค่แผนกทรัพยากรบุคคลอย่างเดียว เพราะตำแหน่งนี้จะได้รับการคาดหวังให้ช่วยคิดกลยุทธ์ในการบริหารบุคคลทั้งบริษัท ต้องแก้ปัญหาข้อร้องเรียนต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับกระบวนการทำงานของ HR ทำให้ต้องเข้าใจเรื่องกฎหมายหรือข้อบังคับต่าง ๆ เป็นอย่างดี โดยปกติแล้ว ตำแหน่งนี้ต้องศึกษาระดับปริญญาโทขึ้นไป และมีประสบการณ์การทำงานมากกว่า 10 ปี

Vice President of HR

ตำแหน่งรองประธานฝ่ายทรัพยากรบุคคลมักจะอยู่ในบริษัทที่พนักงานเป็นผู้บริหารโดยเฉพาะ เพราะองค์กรส่วนใหญ่ตำแหน่งที่เหนือจาก HR Director มักจะเป็นตำแหน่ง CHRO ไปเลย ซึ่ง VPHR จะรับผิดชอบในส่วนบริหารหรือการตัดสินใจที่สำคัญ เช่น ขั้นตอนสุดท้ายของโครงการหรือการสร้างกระบวนการใหม่

Chief HR Officer (CHRO)

เป็นตำแหน่งหัวหน้าฝ่ายทรัพยากรบุคคล ถือเป็นตำแหน่งสูงสุดในองค์กรต่าง ๆ แล้ว มีบทบาทสำคัญในการบริหารทุกอย่างโดยทำงานเคียงคู่ CEO และผู้บริหารคนอื่น มีหน้าที่ควบคุมดูแลการทำงานของฝ่ายทรัพยากรบุคคลทั้งหมด สามารถเปลี่ยนแปลงนโยบาย เป้าหมาย หรือข้อกำหนดต่าง ๆ เพื่อรักษาและพัฒนาพนักงานทั้งหมด ตำแหน่งนี้มักมีประสบการณ์ทำงาน 15 ปีขึ้นไป และจบสายงานพัฒนามนุษย์โดยเฉพาะ

เทคนิคการเติบโตใน Career Path ของ HR

ถ้าทุกคนสนใจการทำงานสายทรัพยากรบุคคล หรือทำงานในสายนี้อยู่แล้ว เรามีเทคนิคการเติบโตใน Career Path ของ HR มาฝากกัน

• เป็นตัวเอง – ถ้าเราสนับสนุนให้พนักงานเป็นตัวของตัวเอง มีงานอดิเรก มีเป้าหมาย เพื่อสร้างแรงบันดาลใจสู่การทำงานเสมอ HR ก็ควรเป็นเช่นนั้นเหมือนกัน ไม่ใช่พนักงานที่เข้ามาทำงานไปวัน ๆ
• เป็นผู้นำทางความคิด – ช่วงแรก ๆ การแบ่งปันความคิดและประสบการณ์กับคนอื่นอาจรู้สึกฝืนสักหน่อย แต่อย่างไรก็ตาม การพูดคุยกับคนอื่นจะทำให้เรามีคอนเน็คชั่นมากขึ้น เรียนรู้จากประสบการณ์คนอื่น เพื่อสร้างตัวตนของเราในแวดวงนี้
• เป็นผู้รู้ – ในที่นี้หมายถึงการมีความรู้ทางบริหารทรัพยากรบุคคล ซึ่งควรเข้าใจอย่างถ่องแท้และทราบถึงความรับผิดชอบในทุกบทบาท เพื่อที่ว่าในอนาคตหากมีการเปลี่ยนแปลงหรือเลื่อนขึ้น เราก็จะพร้อมในการรับตำแหน่งนั้น ๆ ที่สำคัญคือต้องเข้าใจการดำเนินงานในองค์กรแบบ 360 องศาด้วย
• เป็นมนุษย์ – เมื่อ HR ทำงานร่วมกับมนุษย์ เราก็ควรมีความเป็นมนุษย์กับคนอื่น หาใช่ผู้คุมกฎที่ทำหน้าที่จ้องจับผิดพนักงานคนอื่นอยู่เสมอ สิ่งนี้เกิดขึ้นง่าย ๆ เพียงแค่เดินเข้าไปมีปฏิสัมพันธ์กับพนักงานอื่นบ้าง ว่าเขาทำอะไร มีโปรเจกต์อะไร ติดขัดตรงไหนไหม นอกเหนือจากการรู้จักกันผ่านเอกสารหรือฐานข้อมูลบริษัทอย่างเดียว

บทสรุป

เพราะทุกคนล้วนต้องการความก้าวหน้าทางอาชีพ การรู้จักเส้นทางที่ตัวเองกำลังเดินย่อมดีกว่าการทำงานไปวัน ๆ และจะดียิ่งขึ้นหากเรารู้ว่า วิธีการเติบโตในเส้นทางอาชีพนั้นต้องเตรียมตัวอย่างไร

HR ก็เช่นกัน ในเมื่อเรามีหน้าที่วาง Career Path ให้พนักงานคนอื่น ทำไมเราถึงไม่ออกแบบ Career Path ของตัวเองบ้าง แล้วเราก็จะมีเป้าหมายการทำงานในเส้นทางทรัพยากรบุคคลอย่างแท้จริง